Shumë vëzhgues të huaj për zgjedhjet

Monitorimi do të bëhet nga Zyra për Institucione Demokratike dhe të Drejtat e Njeriut – OSBE/ODIHR, nga ku vetë kanë bërë të ditur se do të kenë 300 vëzhgues afatshkurtër dhe 20 afatgjatë për zgjedhjet e dyfishta. Deri më tani, 73 kanë marrë akreditime nga OSBE/ODIHR

 Për momentin, përveç OSBE-së, janë akredituar edhe 36 vëzhgues nga vende të huaja, por numri do të rritet pasi që afatet nuk kanë skaduar ende. Nga vëzhguesit vendas, vetëm 29 janë akredituar nga Qendra për Kërkime të Sigurisë, krahasuar me zgjedhjet e fundit kur kishte mbi 3.000 vëzhgues vendas. Ambasadat e Holandës, Shqipërisë, Hungarisë, Komisioni Shtetëror Zgjedhor i Malit të Zi dhe Komisioni Qendror i Zgjedhjeve të Kosovës janë pjesë e vëzhguesve të huaj të akredituar deri më tani të zgjedhjeve e ardhshme presidenciale dhe parlamentare në Maqedoninë e Veriut. Lista përfshin përfaqësues të Qendrës për trajnime të vazhdueshme në zgjedhje nga Moldavia, si dhe zyrën e Fondacionit Ndërkombëtar për Sisteme Zgjedhore – IFES në vend. Numri i vëzhguesve të huaj nga këto organizata dhe shtete që kanë marrë akreditim nga Komisioni Shtetëror i Zgjedhjeve (KSHZ) deri më 11 prill është 36.

Monitorimi do të bëhet nga Zyra për Institucione Demokratike dhe të Drejtat e Njeriut – OSBE/ODIHR, nga ku vetë kanë bërë të ditur se do të kenë 300 vëzhgues afatshkurtër dhe 20 afatgjatë për zgjedhjet e dyfishta. Deri më tani, 73 kanë marrë akreditime nga OSBE/ODIHR. Nga organi

Regjistrimi i vëzhguesve ka filluar nga dita e shpalljes së zgjedhjeve dhe afati përfundon dhjetë ditë para ditës së votimit. Duke qenë se votimi për zgjedhjet presidenciale është më 24 prill, regjistrimi ka përfunduar në datën 13, ndërsa për zgjedhjet parlamentare do të zgjasë deri më 27 prill. Në anën tjetër, KSHZ-ja duhet të lëshojë autorizim brenda shtatë ditëve nga pranimi i kërkesave. Nëse merren parasysh këto afate, pritet që numri përfundimtar i vëzhguesve të rritet. “Kujtojmë se për momentin kërkesat e dorëzuara për akreditim janë ende në procesim, të cilat do të konfirmohen në seancat e ardhshme të Komisionit Shtetëror të Zgjedhjeve”, thonë nga KSHZ.

Në zgjedhjet e fundit presidenciale në vitin 2019, numri i përgjithshëm i vëzhguesve ndërkombëtarë të akredituar nga KSHZ ishte 520, plus 289 përkthyes. Nga ana tjetër, vëzhgues vendas ishin 3381. Në mbledhjet parlamentare të mbajtura në vitin 2020 kur ishte pandemia e virusit korona, ishin 102 vëzhgues ndërkombëtarë me 56 përkthyes dhe 2551 vëzhgues vendas.

Qendra për Kërkime të Sigurisë, e cila është e vetmja që ka akredituar vëzhgues vendas, do të kryejë monitorim vetëm në një nga gjashtë zonat zgjedhore. Kjo do të jetë përvoja e tyre e parë me zgjedhjet dhe drejtori ekzekutiv i Qendrës, Aleksandar Nacev, thekson se bëhet fjalë për një projekt pilot të titulluar “Zgjedhje të sigurta për një të ardhme të sigurt”, prandaj vendosën ta zbatojnë vetëm në zonën e katërt zgjedhore. “Kemi përfshirë disa persona që punojnë në çështjet e sigurisë, të cilët tashmë janë të punësuar në institucione apo janë profesorë, asistentë që punojnë në çështjet e sigurisë. Tani është një projekt pilot për ne, planifikojmë të mbulojmë vetëm zonën e katërt. Ne duam të punojmë me profesionistë, nuk shpallim konkurs publik për votuesit. Kemi bërë intervista të shkurtra, kemi trajnuar njerëz”, thotë Nacev për mediat vendore.

Arsyeja pse Qendra për Kërkime të Sigurisë vendosi të nisë një projekt të tillë është se ndikimi në zgjedhje, thotë ai, konsiderohet një kërcënim për sigurinë. “Leximi i raporteve të OSBE/ODIHR-it tregon se ka ende mangësi, se zgjedhjet nuk janë saktësisht të mbrojtura nga ndikimet. Por vetë metodologjia e zgjedhjeve është ende e paqartë. Tashmë kemi gjurmë gishtash, por edhe kjo vërehet se në shumë vendvotime që shënohen si kritike, kur duhet të plotësohen, e fikin aparatin e gjurmëve të gishtave”, theksoi ai.

Nacev shtoi se një pjesë tjetër që duan të mbulojnë me monitorimin e tyre është rreziku i ryshfetit te kategoritë vulnerabël, siç janë lagjet e caktuara në Manastir dhe Prilep, qytete që bëjnë pjesë në zonën katër. Përderisa kjo qendër është e vetmja që është akredituar për momentin, në zgjedhjet e mëparshme parlamentare dhe presidenciale kishte vëzhgues nga tetë dhe nëntë organizata. Më të shumtët ishin nga Shoqata Qytetare MOST, e cila kishte 2.032 vëzhgues në zgjedhjet presidenciale të vitit 2019 dhe 1.254 vëzhgues në zgjedhjet parlamentare të vitit 2020 gjatë pandemisë.

Kur bëhet fjalë për vëzhguesit ndërkombëtarë, më të shumtët tradicionalisht në zgjedhje janë ata të OSBE/ODIHR. Ambasadorja Gillian Stirk nga Kanadaja, e cila do të udhëheqë misionin, njoftoi në një konferencë për shtyp më 21 mars në Shkup se do të kenë një ekip bazë prej 12 ekspertësh ndërkombëtarë në Shkup nga 12 vende anëtare të OSBE-së. “Është një grup shumë i larmishëm. Kemi ekspertë të tjerë që punojnë në administrimin e zgjedhjeve, kuadrin ligjor, mjedisin politik, fushatën, financat politike, financimin e fushatës dhe median”, tha Stirk. Për sa i përket rritjes së numrit të vëzhguesve dhe nëse kanë njohuri për konflikte të mundshme, Stirk tha se numri i vëzhguesve është bazuar në rekomandimet e misionit të vlerësimit të nevojave pas vizitës në janar të këtij viti. “Ka dy lloje zgjedhjesh në të njëjtën ditë, kështu që nuk është e pazakontë që të ketë një numër të madh vëzhguesish dhe ne po kërkonim një numër të madh vëzhguesish për të dy llojet e zgjedhjeve”, tha Stirk.

Siç njoftoi ajo, 20 vëzhguesit afatgjatë do të vendosen në Maqedoninë e Veriut nga 27 prilli në ekipe prej dy vetash – dy ekipe do të jenë në Shkup dhe nga një në Tetovë, Ohër, Manastir, Prilep, Strumicë, Koçan, Kumanovë dhe Shtip.

Nga ana tjetër, 300-at afatshkurtër do të mbërrijnë para zgjedhjeve të 8 majit. Ata do të vëzhgojnë qendrat e votimit në ditën e votimit dhe numërimin dhe përmbledhjen e votave. Misionit të OSBE-së do t’i bashkohen edhe vëzhgues nga Asambleja Parlamentare e Këshillit të Evropës dhe Parlamenti Evropian për dy ditët e zgjedhjeve, si dhe anëtarë të Asamblesë Parlamentare të OSBE-së, të cilët do të vijnë vetëm për raundin e dytë të zgjedhjeve presidenciale dhe parlamentare më 8 maj. Sipas Kodit Zgjedhor, monitorimi i zgjedhjeve mund të bëhet nga shoqatat vendase dhe organizatat e huaja që janë regjistruar të paktën një vit para ditës së zgjedhjeve dhe në statutet e të cilave përfshihet parimi i mbrojtjes së të drejtave të njeriut. Të drejtë vëzhgimi kanë edhe përfaqësuesit e vendeve të huaja.

The post Shumë vëzhgues të huaj për zgjedhjet appeared first on Flaka | Në çdo lajm... .